Interview Robert Riede, vrijwilliger bij repair café De Havelaar
Robert is een energieke, zeer sociale en empathische 60+. Hij vertelde dat toen beide dochters uit huis gingen, hij het gevoel verloor met de buurt. Ook al omdat hij altijd buiten Amsterdam heeft gewerkt. De laatste jaren werkte hij nog 3 dagen in de week tot zijn pensioen naderde. Wat nu, vroeg hij zich af…
Waarom ben je bij repair café De Havelaar als vrijwilliger gaan werken?
Ik gaf mezelf 2 keuzes voor vrijwilligerswerk, of bij een repair café of techniekles op een basisschool. Een lastige keus want bij de basisschool komen er geen nieuwe techniekdocenten bij. In de opvoeding van kinderen bestaat techniek alleen als consumeren, dus als gebruiksvoorwerp. Er is geen natuurlijke interesse hoe apparaten werken en in elkaar zitten. Een keer heb ik slooples gegeven op een basisschool. Wat een feest, het ging er heel chaotisch aan toe. De kinderen hadden de grootste lol en ik ook. Uiteindelijk heb ik gekozen voor repair cafés. Ik ben gaan kijken bij repair café De Havelaar, dit was de dichtstbijzijnde. Ik had meteen een klik en het bleef die middag niet bij kijken, ik ging ook meteen aan het repareren. Ik wist wel dat ik er goed in was en daarmee had ik meteen mijn plaats verworven binnen het team. Inmiddels werk ik al een jaar of 8 in De Havelaar als vrijwilliger.
Wat is je specialiteit?
Mijn grootste specialiteit en liefde is – misschien is dat ook de reden dat ik mijn studie werktuigbouw begonnen ben – het mechaniek van naaimachines. Die vind ik fascinerend. Als je de mechaniek binnenin ziet, kun je alleen maar ontzag hebben, voor wat de ontwerpers daarvan al jaren geleden ontworpen hebben.
Wat is je achtergrond?
Ik ben techneut, werktuigbouwer en technisch ontwerper van grote machines zoals container overslagkranen en mechanische beveiliging van de panamasluizen tegen overbelasting als gevolg van aardbevingen. Maar ook aan tunnelbouwmachines heb ik een bijdrage geleverd. De kleinste objecten waar ik aan gewerkt heb zijn 5 x 5 x 5 mm. Dit waren lichtlensjes op matrixborden boven de snelweg.
Waar komen de mensen zoal mee langs?
Geheel tot mijn spijt komen ze veel te vaak langs met koffie apparaten. Dat is mij een doorn in het oog, de apparaten zijn veel te goedkoop, ze zijn slecht ontworpen en ze zijn kwetsbaar. De fabrikant verdient niet aan de machine maar aan de koffie. Voor de consument gaan de apparaten te snel kapot, ze plegen er geen onderhoud aan en/of ze vinden het te duur om naar een beroepsmatig reparatiebedrijf te gaan. Kortom koffiezetten op die manier is geen duurzame bezigheid. Ik heb inmiddels besloten, dat ik geen koffiezetapparaten meer doe. Ik wil die hele industrie van koffiemeuk niet faciliteren. Eigenlijk zou de consument zijn koffie weer zelf moeten zetten met een filter, omdat de techniek die je nodig hebt om een degelijk apparaat te hebben te duur is. Dan ben je vele honderden euro’s verder, dus te duur voor huis, tuin en keukengebruik. Ook voor mijn familie en vrienden repareer ik geen koffiezetapparaten. Maar bij het repair café zijn wel andere techneuten die koffiezetapparaten repareren. Er zijn zelfs repair cafés die hierin gespecialiseerd zijn en ook reparatiehandleidingen hebben geschreven.
Wat is het leukste wat je hebt gerepareerd?
Er stapte een dame van ca. 90 jaar het repair café binnen met een kapot aardappelschilmesje. Dit mesje was al heel erg oud en versleten, als een krom zwaard. Het was haar lievelingsmesje. Het houten handvat was van het lemmet gescheiden. Zij vroeg: “kan je dit maken?”. We hebben er toen een koperen spijkertje doorheen gedaan en deze vastgeklonken. Die vrouw was zo intens gelukkig. Dat zijn de reparaties waar je het allemaal voor doet!
Hoeveel procent van de aangeboden reparaties kunnen gerepareerd worden?
Het wisselt per keer, maar ongeveer 30% wordt gerepareerd. En 30% van alle aangeboden apparaten zijn niet stuk, maar slecht onderhouden, of de gebruiker weet niet hoe ermee om te gaan. Als je het apparaat uit elkaar haalt en je maakt het goed schoon, dan doen ze het vaak gewoon. Je kan spreken van een soort verstoorde relatie tussen het apparaat en de gebruiker.
Dit is denk ik ook de essentie waarom mensen het niet meer zelf doen. Ze hebben geen idee hoe ze kunnen voorkomen dat een apparaat stuk gaat. Onderhoud staat in de handleiding, helaas wordt deze meestal niet gelezen.
Hoeveel mensen komen er gemiddeld?
Ooit waren het er 60 per middag, de laatste keer op vrijdagmiddag 16 september, waren er 10 mensen. Na corona moeten we weer aan de bak om klanten binnen te halen.
Wat maakt dit vrijwilligerswerk zo leuk?
Het team van reparateurs voelt als fijne collega’s. En de mensen, niet de apparaten, maken de middag een feest. De helft van de lol van repareren bestaat uit contacten met de mensen.